Μονοπάτια του Αποκόρωνα (Διαδρομή 10)

Κουρνάς - Άγιος Ιωάννης - Πάτημα - Κάστελλος - Δάσος Αζίλακα (Κουμαρές)

Συνολικό μήκος διαδρομής: 7,6 χλμ, εκτιμώμενος χρόνος 3ω 55΄

H Διαδρομή 10 είναι μια από τις ομορφότερες φυσιολατρικές διαδρομές του Αποκόρωνα, η οποία συνδυάζει το καταπράσινο Δάσος του Αζίλακα με τις κορυφές της Δαφνομαδάρας και τα γραφικά χωριά Κουρνάς, Κάστελλος και Πάτημα. Η διαδρομή ξεκινάει από την κεντρική πλατεία του χωριού Κουρνάς, το οποίο εκτιμάται ότι ιδρύθηκε ή μεταφέρθηκε στη σημερινή θέση κατά τη β΄ Βυζαντινή περίοδο (961-1252), καθώς στις εκκλησίες του Αγίου Γεωργίου και της Αγίας Ειρήνης βρέθηκαν και διατηρούνται σε καλή κατάσταση υπολείμματα βυζαντινών τοιχογραφιών (σε ορισμένα σημεία μάλιστα σώζονται τέσσερα διαδοχικά στρώματα, εκ των οποίων το παλαιότερο ανάγεται στον 12ο αιώνα). Η παλαιότερη αναφορά στον Κουρνά γίνεται σε πληρεξούσιο του 1356, ενώ μνημονεύεται αδιάλειπτα στις περισσότερες απογραφές της Βενετοκρατίας. Κατά την επανάσταση του του 1866-1869 ο Κουρνάς έγινε για ένα διάστημα έδρα της Επαναστατικής Κυβέρνησης, ενώ το 1897 έγινε προσωρινά έδρα της Γενικής Συνέλευσης των Κρητών.

Από την κεντρική πλατεία του Κουρνά κινηθείτε νοτιοδυτικά (και ανηφορικά) προς το νότιο άκρο του οικισμού, λίγο μετά το οποίο θα συναντήσετε μια διασταύρωση σχήματος ανεστραμμένου Ψ. Ακολουθήστε τον δεξιό (δυτικό) κλάδο και περπατήστε 500 μέτρα μέχρι την επόμενη διχάλα, όπου θα στρίψετε αριστερά (νοτιοανατολικά). Περίπου 600 μέτρα πιο πάνω θα συναντήσετε μια ακόμα διασταύρωση, όπου μπορείτε να στρίψετε αριστερά (βόρεια) για να επισκεφθείτε το ξωκλήσι του Αγίου Ιωάννη (δίπλα στο οποίο βρίσκεται μια πηγή), ή να συνεχίσετε δεξιά (ανατολικά) προς τη Δαφνομαδάρα, τη βόρεια απόληξη του όρους Ομανιτέ, στο ανατολικό άκρο των Λευκών Ορέων. Περίπου 700 μέτρα πιο πάνω φτάνετε σε μια διχάλα όπου έχετε πάλι δύο επιλογές: η μία είναι να στρίψετε αριστερά (βόρεια) και να κατευθυνθείτε προς τον Κάστελλο ή τον Κουρνά μέσα από το Δάσος του Αζίλακα (μπαίνετε στο δάσος μετά από 400 μέτρα), ενώ η άλλη είναι να στρίψετε δεξιά (ανατολικά), συνεχίζοντας προς τον Άγιο Αντώνιο (1 χλμ μακριά) και το χωριό Πάτημα (άλλο 1 χλμ από εκεί).

Το Πάτημα είναι ένα μικρό χωριό χτισμένο σε έναν λόφο με εξαιρετική θέα προς τον Κάστελλο, τον Κόλπο του Αλμυρού και τον κάμπο της Επισκοπής. Η προέλευση της ονομασίας του δεν είναι γνωστή, αλλά εκτιμάται ότι ιδρύθηκε κατά τη Βενετοκρατία, οπότε και επελέγη ως έδρα φρουράς. Το χωριό συνδέεται ιστορικά με τα χωριά Κάστελλο και Κουρνά, για αυτό η ευρύτερη περιοχή είναι γνωστή ως «Κουρνοπατήματα». Αφού περιηγηθείτε στον οικισμό, το μονοπάτι σας οδηγεί στην εκκλησία του Χριστού, 300 μέτρα βορειοδυτικά του χωριού.

Από εδώ ανηφορίστε ελαφρά προς τον Κάστελλο, στο κέντρο και υψηλότερο σημείο του οποίου βρίσκεται η εκκλησία του Αγίου Νικολάου. Ο αρχικός οικισμός βρισκόταν στη βόρεια άκρη του λόφου, σε μια τοποθεσία που ονομάζεται Αγκαθές ή Αγκαθιάς, αλλά κατά τη Βενετοκρατία το ύψωμα οχυρώθηκε και χρησιμοποιήθηκε ως κάστρο (castello), απ’ όπου προέκυψε η σημερινή ονομασία του. Στην περιφέρεια του χωριού έγιναν συγκρούσεις το 1821 και το 1835, ενώ σημαντικό ρόλο έπαιξε και κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής (1941-1945), οπότε αποτέλεσε προσωρινό καταφύγιο για αντάρτικες ομάδες.

Από τον Κάστελλο κινηθείτε δυτικά προς το εντυπωσιακό Δάσος του Αζίλακα, το οποίο πήρε το όνομά του από το ομώνυμο δέντρο, ένα ενδημικό είδος δρυός (βελανιδιάς) που μπορεί να φτάσει τα 25 μέτρα ύψος, και της οποίας τα φύλλα δεν έχουν το συνηθισμένο σχήμα, αλλά μοιάζουν με αυτά της ελιάς. Αφού φτάσετε στο βάθος της κοιλάδας, σε απόσταση περίπου 1 χλμ από τον Κάστελλο, στρίψτε δεξιά (βόρεια) προς τον Κουρνά, όπου θα φτάσετε μετά από 1,5 χλμ καταπράσινου και ιδιαίτερα εντυπωσιακού τοπίου.